רוחאללה תבאנה. תמונת מקור: executioniniran.blogspot.com

יש כלל במשפט הבינלאומי ובדיני העונשין של כמעט כל העמים, ששלטון השוויון הוא לפני החוק. (שוויון בפני החוק) אומרים. זה גם ב סעיף 7 של 'ההכרזה לכל באי עולם בדבר זכויות האדם' נאמר כי הרפובליקה האסלאמית חתומה גם היא.. על פי כלל זה, כל בני האדם שווים בפני החוק..

גם עדויות מוסלמיות על מנהיגיהן הדתיים מצביעות על כך שהם הכירו בכלל השוויון בפני החוק.. כך למשל, חדית' ידוע של האמאם עלי, האימאם השיעי הראשון, מצביע על נכונותו לשבת על בסיס שווה עם התובע בתקופת הח'ליפות וכאשר היה בסכסוך משפטי נגד יהודי על החזקת שריון מלחמה, הוא היה מוכן לשבת על בסיס שווה עם התובע ולהיכנע לפסיקת בית המשפט, שהצביע לטובת הצד השני.. או שמא זהו חדית' שנביא האסלאם היה מוכן להלקות אדם שטען כי הצליף בו שלא בצדק?. כוונתי כאן אינה לחקור את האמת או את חוסר הדיוק של סיפורים אלה, אלא רק להתחשב באמונותיהם הדתיות של המוסלמים..

متاسفانه این موضوع ساده برای بسیار از ما قابل درک نیست که خوبی یا بدی یک عمل به ذات آن مربوط است؛ نه به کسانی که موضوع آن هستند. در کشور ما دو ماه از سال رسما عزاداری برگزار می شود صرفا به این به علت که عده ای باوردارند، چهارده قرن پیش، امام سومشان به طرز ناجوانمردانه به قتل رسید. اما همین گروه از درک ناجوانمردانه ترین و زشت ترین انواع جرایم در دوران کنونی عاجزند. یا مثلا یک دهه عزاداری فاطمیه برگزار می کنند چون معتقدند هزار و چهارصد سال پیش، پهلوی دختر پیامبر اسلام بطور ظالمانه ای شکافته شده و وی به قتل رسید؛ اما خودشان رفتاری به مراتب زشت تر را در خیابان با وانت نیروی انتظامی و با عبور از روی مردم عادی مرتکب می شوند. در همه این موارد فرض نادرست بر این است که زشتی جنایت به شان قربانی مربوط است و نه ذات عمل.

اخیرا شعبه ی پنجم دادگاه کیفری خراسان شخصی به نام روح الله توانا را به جرم فحاشی به پیامبر اسلام و علی خامنه ای به اعدام محکوم کرده. در قوانین جزایی ایران مجازاتی به نام «اعدام برای فحش دادن» تعریف نشده؛ مثلا اگر روح الله توانا همان فحش ها را که به علی خامنه ای داده به یک شهروند ساده می داد نه تنها او را اعدام نمی کردند بلکه زندانی هم نمی شد. پس چه چیز باعث شده که یک عمل یکسان فحاشی در یکجا مجازات اعدام به همراه داشته باشد و در جای دیگر کوچکترین مجازاتی در پی نداشته باشد؟ آیا جز این است که شان کسانی که موضوع جرم هستند–اگر اساسا فحاشی جرم محسوب شود–در صدور حکم قانونی متهم لحاظ شده؟ اگر چنین باشد آیا جز این است که دادگاه یکی از پایه ای ترین اصول حقوقی جهان را نادیده گرفته؟ به اینکار البته دورویی (hypocrisy) هم می گویند. اما فرض کنیم قاعده ای به نام برابری در برابر قانون وجود ندارد و شان افرادی که موضوع قانون هستند در تعیین اندازه جرم موثر است. در این صورت دیگر عمل جرم–در اینجا فحاشی–ملاک صدور حکم قانونی نیست؛ بلکه این تفاوت در شان و جایگاه افراد است که میزان جرم را معلوم می کند. از آنجایی که اختلاف در شان افراد از پیش معلوم شده؛ اساسا چنین محکومیتی دلیل عقلانی و منطقی نمی تواند داشته باشد. مثلا روح الله توانا نمی توانسته در زمان ارتکاب جرم تصمیم بگیرد که پیامبر اسلام نباشد و روح الله توانا باشد؛ بلکه این قاضی است که حتی پیش از بررسی پرونده جایگاه دو طرف را معلوم می کند. چنین حکمی تابع جبر است تا اختیار.

به خاطر دارم زمانی در مدرسه ی ابتدایی به ما یاد داده بودند که اگر کسی فحش داد، حق ندارید او را با لگد بزنید؛ بلکه نهایتا شما هم می توانید به او فحش دهید و اگر کسی خواست کتکتان بزند؛ آنوقت می توانید از خودتان دفاع کنید. شاید لازم باشد اولیای مدرسه این قانون ساده را به قضات جمهوری اسلامی هم آموزش دهند که اگر کسی فحش داد نهایت کاری که می توانید بکنید این است که فحش اش را به خودش بازگردانید و اگر کسی لگدتان زد، لگدش بزنید؛ اما کاری که هیچوقت نباید بکنید اینکه اگر کسی فحش داد، اعدامش کنید.