منظور از اطلاق عنوان «ترکـ» در این مقاله صرفا مردم ترکتبار است که در طول تاریخ به این نام شهرت داشتند و نه مردم آذربایجانی که بعدها ترکزبان شدند.

همچنین آن دسته از مردمی که خود را به این نام می خوانند و بر آن اصرار می کنند اگرچه ترکتبار نباشند اما از آن جهت که در انقیاد و تحت سیطره ی فرهنگ بیگانه هستند باید به همین عنوان شناخته شوند.

این شنیدستی که ترکی وصف جنت چون شنید //گفت با واعظ که: «آنجا غارت و تاراج هست؟»

گفت: «نی!»، گفتا: «بتر باشد ز دوزخ آن بهشت //کاندرو کوته بود از غارت و تاراج دست»

— بهارستان جامی

در چند سال گذشته و در ادامه ی روند جعل تاریخ و هویت ملی ,پان ترکیستها ادعاهایی را متوجه شخصیتها ,سنتها و آیینهای ایرانی کردند . از جمله شخصیتهایی که یکباره ترک شدند می توان به بابک خرمدین , ابن سینا ,مولوی , نظامی, بیرونی ,زرتشت و حتی رستم !! اشاره کرد و از جمله جشنها و مراسمی که در یکی دو سال اخیر بیشتر مورد توجه ایشان قرار گرفت, چارشنبه سوری ,یلدا و «عید نوروز» است.

ترکان در طول تاریخ مشخصا قومی کوچرو بودند که مدنیت نداشتند و طبعا از مواهب و مصادیق تمدن نیز بی بهره بودند. بر طبق دانشنامه بریتانیکا که از بسیاری جهات معتبرترین دانشنامه به زبان انگلیسی است, موطن اصلی ترکان «اغوز» یا «اگوز» تا حداقل قرن یازدهم میلادی استپهای آسیای مرکزی و مغولستان بود و بنابر این نسبت دادن آیین نوروز که چند هزار سال در کشور و منطقه ی ما پیشینه دارد به این گروه, از اساس ادعای بی پایه و لاغی است.

Oğuz, also spelled Oghuz, or Ghuzz, confederation of Turkic peoples whose homeland, until at least the 11th century ad, was the steppes of central Asia and Mongolia.

کهن ترین اثر ادبی به زبان ترکی در ایران بیش از چند سده قدمت ندارد و این ملت جعلی که نه ادبیات کلاسیک دارد و نه آداب و سنن ملی و نه مشاهیر و مفاخر تاریخی برای ساختن یک هویت جدید ناچار از تحریف تاریخ و دزدی از ملتهای دیگر است. این رویکرد نخستین بار چند دهه ی پیش توسط بازماندگان عثمانی و ترکیه امروزی آغاز شد که به صورت گسترده جعل تاریخ کردند. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی, جمهوری تازه استقلال یافته ی آذربایجان (اران) هم برای بقای خود و ایجاد هویت ملی ,ناچار همان طریقه را در پیش گرفت.

متاسفانه شیوه ی پان ترکیستها در دزدی تاریخی همان شیوه ی اسلاف فرهنگی شان است. ترکان آنجا که می توانستند غارت می کردند و هر جا که قادر به دزدی نبودند شیوه ی تخریب و نابودی را در پیش می گرفتند. پان ترکیستها هم در کوششهایشان برای سرقت فرهنگی از تمدن ایرانی هر آنچه را که بتوانند جعل می کنند و به خودشان نسبت می دهند و آنجا که از دزدی مفاخر تاریخی و فرهنگی ما بازبمانند, سعی در لجن مال کردن و بی ارزش کردن آن می کنند چنانکه در مورد «فردوسی» همین رویه را در پیش گرفتند.

ترکان اصیل آن اندازه در طول تاریخ به قتل و غارت پرداختند که واژه ی ترک هم معنی اجحاف و ستم, تعدی و دست اندازی شد. در ادبیات کلاسیک ایران موارد بسیاری است که به «ترک» و «ترکی گری» اشاره شده و چند نمونه را می توانید از اینجا ببینید. در زبان پارسی «ترکی کردن» به معنای ظلم و ستم کردن است:

ترکی کردن ؛ اشتلم . (فرهنگ رشیدی ). کنایه از اشتلم باشد. (انجمن آرا). ظلم و اشتلم کردن . (غیاث اللغات ). کنایه از عنف و اشتلم کردن . (آنندراج ). جور و خشونت کردن . زمختی و اعتساف . ستم کردن

این ویژگی تنها منحصر به زبان پارسی نیست و در بسیاری از زبانهای اروپایی و از جمله زبان انگلیسی یکی از معانی لغت «ترک», ستمکار , حیوان صفت و وحشی است برای نمونه نگاه کنید به شماره ی هشت از معانی که این لغتنامه برای لغت ترک برشمرده و نمونه های فراوان دیگری هم از این دست موجود است.

a cruel, brutal, and domineering man

علی رغم اینکه آذریان ایرانی اساسا ترکتبار نیستند, اشاره به سوابق و ماهیت تاریخی قوم «ترک» و «ترکان» هم لزوما به این معنا نیست که ترک تباران امروزی را باید با همان ویژگی ها, وحشی یا غارتگر بدانیم. اما ذکر این مستندات از جهت روشن شدن موضوعاتی که به جعل تاریخ و هویت ملی ما مربوط باشند, ضروری است.

سال گذشته مقاله ای سراسر تحریف با عنوان «عید نوروز میراث ملی ترکها» توسط شخصی با نام «ندا کامران کشتیبان» منتشر شد که نوروز را میراث ملی ترکان می دانست. متاسفانه همان موقع به ایشان پاسخ داده نشد تا امسال و در چند هفته ی گذشته شاهد سیل مقالات و جعلیات تازه ای درباره ی هویت ترکی و غیر ایرانی نوروز نباشیم.

کافی است خوانندگان این مقاله عباراتی مانند «نوروز» و «ترک»را در یک موتور جستجوگر جستجو کنند تا به صدها و شاید هزاران مطلب جعلی از وبسایتها و وبلاگهای پان ترکیستی برسند. متاسفانه پاسخ دادن به همه ی این مطالب از عهده ی ما خارج است اما در ادامه کوشش می کنم تا تحریفات دو نمونه از این نوشته ها را نشان دهم .همچنین از مطالبی که در دو هفته ی اخیر مورد توجه قومگرایان قرار گرفت و از دلایلی که مرا واداشت این مقاله را بنویسم,جعل محتوای یک دعوتنامه ی مهمانی در سازمان یونسکو است که پان ترکیستها آن را سند اصالت ترکی نوروز نمایش می دادند!

از آنجا که عمدتا مخاطبین ایشان به زبان انگلیسی آشنایی ندارند این نوشته به سرعت فراگیر شد. در این دعوتنامه گفته شده که به توصیه ی جمهوری آذربایجان یک مجلس رقص و موسیقی برای بزرگداشت نوروز در تاریخ بیست و یکم مارچ سال دو هزار و ده برگزار می شود و از کشورهایی نام برده شده که این مراسم را جشن می گیرند( از جمله ایران و جمهوری آذربایجان). این نوشته در واقع دعوتنامه ای برای شرکت در همان مراسم است که جمهوری آذربایجان(اران) ترتیب داده و در هیچ جا به آذربایجانی بودن یا ترکی بودن نوروز اشاره نشده! همان موقع با جستجو در سایت سازمان ملل متحد, سند ثبت رسمی نوروز در فهرست میراث جهانی را یافتیم و بارها توسط ایراندوستان در سایتها و شبکه های اجتماعی منتشر شد اما گویا پان ترکیستها ترجیح دادند آن دعوتنامه ی مهمانی را به عنوان سند آذربایجانی و به زعم ایشان ترکی بودن نوروز باور کنند.

در سند ثبت نوروز از وبسایت رسمی سازمان ملل متحد که بر خلاف دعوتنامه ی پیشین, سند رسمی ثبت نوروز در شمار میراث معنوی بشریت طی هفتاد و یکمین اجلاس مجمع عمومی است, گفته شده که ریشه ی نوروز از مردم «پارسی» تبار یا (پرشین) است:

The General Assembly this afternoon recognized the International Day of Nowruz, a spring festival of Persian origin

بنابر این نوروز با عنوان «پرشین» به ثبت جهانی رسیده است.

همینطور می توانم به دانشنامه بریتانیکا به عنوان یک مرجع کاملا علمی اشاره کنم . که در اینجا هم گفته شده نوروز متعلق به زرتشتیان و پارسیان است.

the New Year festival often associated with Zoroastrianism and Parsiism. The festival is celebrated in many countries, including Iran, Iraq, India, and Afghanistan. It usually begins on March 21, which in many of these countries is the first day of the new year.

Among the Parsis, the Nōrūz (“New Day”) is a celebration that warrants the performance of five prescribed liturgies: the Āfringān, prayers of love or praise; the Bāj, prayers honouring yazatas (“ones worthy of worship”) or fravashis (“preexistent souls”); the Yasna, a rite that includes the offering and ritual drinking of the sacred liquor haoma; the Fravartigan, or Farokhshi, prayers commemorating the dead; and the Satum, prayers recited at funeral feasts. Throughout the day, Parsis greet one another with the rite of hamāzor, in which one’s right hand is passed between the palms of another. Words of greeting and good wishes are then exchanged.

مع الوصف ذکر دو نکته در اینجا ضروری است نخست اینکه لغت «پرشین» یا «پرشیا» صرفا در معنای پارس, یا استان فارس و پارسی کاربرد ندارد و به همه ی ایرانیان اطلاق می شود چنانکه تا پیش از سلطنت رضا شاه که دستور داد در مکاتبات بین دول تنها از نام ایران استفاده شود, در اسناد رسمی و مکاتبات دولتی هم کشور ما «پرشیا» و مردم آن «پرشین» نامیده می شدند. با این تعریف نتیجه می گیرم نوروز ریشه ی ایرانی دارد و متعلق به همه مردم ایرانی تبار از آذربایجان و کردستان تا تاجیکستان است.

نکته ی دیگر اینکه اگرچه نوروز به عنوان میراث همه ی بشریت به ثبت جهانی رسیده اما این بدان معنا نیست که هویت و ریشه های آن تغییر می کند. این مغلطه ی رایجی است که متاسفانه برخی قومگرایان به آن علاقه دارند!

همانطور که مثلا شکسپیر یک نویسنده ی جهانی و در زمره افتخارات بشری است و ما نمی توانیم استدلال کنیم چون او متعلق به همه بشریت است پس ایرانی یا ایرانی تبار است! یا فی المثل همانطور که سال نوی مسیحی یک رویداد جهانی است و چینیان هم آن را جشن می گیرند اما هیچگاه ادعای چینی بودن آن را نمی کنند, نوروز را هم همه ی دنیا و از جمله مردمان ترک تبار می توانند جشن بگیرند اما این مسئله آن را تبدیل به جشن ترکی یا جشنی با ریشه ی ترکی نمی کند!

و اما در پاسخ به مقالات پان ترکیستی:

مقاله «ندا کامران کشتیبان»با عنوان «نوروز میراث ملی ترکها»

در این مقاله چنین آورده شده :

در فارسي لغتي براي بايرام وجود ندارد و عيد يك لغت عربي است كه فارسها بكار ميبرند يا بهتر است بگوييم كه اصلا فارسها داراي چنين مراسمي نبوده اند كه لغتي نيز براي آن داشته باشند. حتي لغت جشن نيز توركي است كه در فرهنگ سنگلاخ بدان اشاره شده است.

در پارسی واژگان بزم, سور ,مهمانی و جشن را به جای عید به کار می بریم. جشن هم لغتی از زبان پارسی اوستایی است و همانطور که مرحوم دهخدا از قول ابراهیم پورداوود آورده:

آقای ابراهیم پورداود در جلد یکم کتاب یسنا نوشته اند: لغت جشن نیز در فارسی از لغت یسن اوستائی به یادگار مانده است چون اصلاً تمام اعیاد دینی بوده مانند عید فروردگان و عید مهرگان و در این اوقات بخصوصه به ستایش و پرستش و مراسم دینی میپرداختند یا به عبارت دیگر یزشنه میکردند از این جهت روزهای متبرک را جشن خوانده اند. (یسنا ج 1 صص 25 – 24). شادی و عیش و کامرانی و مجلس نشاط و مهمانی و به معنی عید هم هست .چنان که اگر گویند جشن نوروز مراد عید نوروز باشد. (برهان قاطع). بزم . سور. مهمانی . ضیافت

برای اینکه پان ترکیستها ادعا نکنند زبانی به نام پارسی اوستایی وجود ندارد چنانکه قبلا کرده اند! بار دیگر دانشنامه بریتانیکا می تواند به حافظه ی تاریخی ایشان کمک کند

اما فرض می کنیم که نویسنده ی این مهملات راست بگوید و در فارسی لغتی برای عید نداشته باشیم و لغت «جشن» هم ترکی باشد! آیا این بدین معنا است که پارسی زبانان عید هم ندارند؟ این مغلطه من را یاد استدلال پان ترکیست دیگری می اندازد که می گفت فارسها لغتی برای دیوار ندارند! و دیوار ترکی است !! و چون دیوار ترکی است و تخت جمشید هم دیوار دارد نتیجه می گیرم که تخت جمشید را هم ترکها ساختند!( لازم به توضیح نیست که دیوار اصلا ریشه ی ترکی ندارد)

در مورد گفته ی کشتیبان, اساسا اگر این نوع استدلال را معتبر بدانیم پس باید بپذیریم برای نمونه ترکها هم که از لغت اروپایی «کولتور» به معنای فرهنگ استفاده می کنند چیزی به نام فرهنگ هم ندارند

در ادامه آورده:

در سرزمين ما آذربايجان از گذشته هاي دور نياكان ما تمدنهايي مانند مانناها، اورارتوها، جزو افتخارات ماست كه تپه حسنلي و جام حسنلي (واقع در 7 كيلومتري سولدوز) از يادگارهاي ديرين نياكان ماست شايان ذكر است در دنيا كه نظيري براي جام حسنلي وجود ندارد در ميان كنده كاري هاي روي آن نشانه هايي از مراسم مربوط به عيد نوروز موجود و قابل رويت ميباشد.

هیچکدام از این طوایفی که نام می برد ترک نیستند من سه مقاله ی هوری ها ,اورارتورها و مانناها را از دانشنامه بریتانیکا اینجا قرار می دهم چون برای دریافت مقالات کامل در نشانی اینترنتی آن حتما باید عضو سایت شوید.

در مورد هوری ها

در پیرامون هوریها آمده:

one of a people important in the history and culture of the Middle East during the 2nd millennium BC. The earliest recorded presence of Hurrian personal and place names is in Mesopotamian records of the late 3rd millennium; these point to the area east of the Tigris River and the mountain region of Zagros as the Hurrian habitat. From then on, and especially during the early 2nd millennium, there is scattered evidence of a westward spread of Hurrians. An even greater westward migration, probably set in motion by the intrusion of Indo-Iranians from the north, seems to have taken place after 1700 BC, apparently issuing from the area between Lake Van and the Zagros. Evidence indicates that the Hurrians overthrew the Assyrian rulers and subsequently dominated the area. East of the Tigris the flourishing commercial centre of Nuzu was a basically Hurrian community, and Hurrian influence prevailed in many communities of Syria. Hurrians likewise occupied large sections of eastern Anatolia, thereby becoming eastern neighbours and, later, partial dependents of the Hittites.

Yet the Hurrian heartland during this period was northern Mesopotamia, the country then known as Hurri, where the political units were dominated by dynasts of Indo-Iranian origin. In the 15th century BC the Hurrian area ranging from the Iranian mountains to Syria was united into a state called Mitanni (q.v.). In the middle of the 14th century, the resurgent Hittite Empire under Suppiluliumas I defeated Mitanni and reduced its king, Mattiwaza, to vassalage, while Assyria seized the opportunity to reassert its independence.

Despite political subjection, the continued Hurrian ethnic and cultural presence in Syria and the Cilician region (Kizzuwadna) strongly influenced the Hittites. The carvings at Yazılıkaya, for instance, suggest that the official pantheon of the Hittite Empire was thoroughly Hurrianized; Hittite queens had Hurrian names; and Hurrian mythology appears in Hittite epic poems.

Except for the principality of Hayasha in the Armenian mountains, the Hurrians appear to have lost all ethnic identity by the last part of the 2nd millennium BC.

در مورد زبان هوریها آمده :

extinct language spoken from the last centuries of the 3rd millennium BCE until at least the latter years of the Hittite empire (c. 1400–c. 1190 BCE); it is neither an Indo-European language nor a Semitic language. It is generally believed that the speakers of Hurrian originally came from the Armenian mountains and spread over southeast Anatolia and northern Mesopotamia at the beginning of the 2nd millennium BCE. Before the middle of the 2nd millennium BCE, parts of Hurrian territory were under the control of an Indo-Aryan ruling class, the Mitanni, whose name was incorrectly applied to the Hurrians by early researchers.

Many sources for the language exist, including an extensive Hurrian-Hittite bilingual and numerous passages marked hurlili ‘in Hurrian’ found among the cuneiform tablets discovered in the ruins of the Hittite archives at Hattusa (near the modern town of Boğazkale, formerly Boğazköy, Tur.). Other Hurrian texts have been found in the cities of Urkish (Mardin region, c. 1970 BCE), Mari (on the middle Euphrates, 18th century BCE), Amarna (Egypt, c. 1400 BCE), and Ugarit (on the coastline of northern Syria, 14th century BCE). Amarna yielded the most important Hurrian document, a political letter sent to Pharaoh Amenhotep III.

Hurrian constitutes the sixth language of the Hittite archives—after Sumerian, Akkadian, Hattian, Palaic, and Luwian. The later Urartian language is thought to be descended from the same parent language as Hurrian.

همانطور که اشاره شده هوریها مردمانی هستند که در هزاره ی سوم پیش از میلاد به منطقه آمدند و کشوری که به نام «هوری» ها می شناسیم حکمرانانی هند و ایرانی( یکی از شاخه های اقوام آریایی) داشت و در مورد زبان ایشان می گوید که نه زبان هندو اروپایی بوده و نه از زبانهای سامی همینطور می گوید به جز بخشی از هوریها در کوههای ارمنستان بقیه ی ایشان در هزاره ی دوم پیش از میلاد (یعنی در حدود سه تا چهار هزار سال پیش) به کل هویت قومی خود را از دست دادند.

هیچ سخنی در این مقاله از ترک بودن ایشان و آغوز بایرامی! و میراث ترکی شان نیست. در مورد هوری ها یک صفحه ی کامل شامل مقالات مرجع هم در سایت آذرگشنسپ وجود دارد

در مورد «مانا» یا «ماننا» ها

ancient country in northwestern Iran, south of Lake Urmia. During the period of its existence in the early 1st millennium BC, Mannai was surrounded by three major powers: Assyria, Urartu, and Media. The Mannaeans are first recorded in the annals of the Assyrian king Shalmaneser III (reigned 858–824 BC) and are last mentioned in Urartu by Rusa II (reigned 685–645 BC) and in Assyria by Esarhaddon (reigned 680–669 BC). With the intrusion of the Scythians and the rise of the Medes in the 7th century, the Manneans lost their identity and were subsumed under the term Medes. Place-names and personal names in Mannai are thought to be in a dialect related to the Hurrian language of the Hittite empire.

اینجا گفته شده که ماناناها با ورود سکاها (که از اقوام ایرانی تبار هستند) و مادها در قرن هفتم پیش از میلاد هویت خودشان را از دست دادند و اساسا جزو مادها دسته بندی می شوند در مورد این طایفه تصور می شود که زبانشان با زبان هوریها در ارتباط باشد. (باز هم سخنی از ترکانی که علی القاعده تا هزار و ششصد ,هفتصد سال بعد در صحراهای مغولستان بودند نیست.)

در پیرامون اورارتورها:

ancient country of southwest Asia centred in the mountainous region southeast of the Black Sea and southwest of the Caspian Sea. Today the region is divided among Armenia, eastern Turkey, and northwestern Iran. Mentioned in Assyrian sources from the early 13th century BC, Urartu enjoyed considerable political power in the Middle East in the 9th and 8th centuries BC. The Urartians were succeeded in the area in the 6th century BC by the Armenians.

“Urartu” is an Assyrian name. The Urartians themselves called their country Biainili and their capital, located at modern Van, Tushpa (Turushpa). Most remains of Urartian settlements are found between the four lakes Çildir and Van in Turkey, Urmia in Iran, and Sevan in Armenia, with a sparser extension westward to the Euphrates River.

The Urartians had a number of traits in common with the Hurrians, an earlier Middle Eastern people. Both nations spoke closely related languages and must have sprung from a common ancestor nation (perhaps 3000 BC or earlier). Although the Urartians owed much of their cultural heritage to the Hurrians, they were to a much greater degree indebted to the Assyrians, from whom they borrowed script and literary forms, military and diplomatic practices, and artistic motifs and styles.

در مورد اورارتورها هم آمده که زبان و ویژگیهاییشان مربوط و مشابه هوریها بود و از آشوریها تاثیر پذیرفتند.

نویسنده ی پان ترکیست در ادامه می گوید:

عيد نوروز يكي از يادگارهاي ماندگار فرهنگ و تمدن آذربايجان بشمار ميرود كه اين فرهنگ و آداب و رسوم متعالي با گذر زمان در ميان ديگر مردمان و ملتها نيز رايج گشته است بطوري كه به مرور زمان از سرزمين آذربايجان فراگير گرديده است اما آنچه مهم است اينكه از لحاظ تاريخي خاستگاه اين فرهنگ، سرزمين آذربايجان ميباشد.

عيد نوروز اولين روز بهار است و يكي از يادگارهاي ماندگار نياكان ما ميباشد كه بعنوان ارمغاني بسيار گرانبها براي ما به يادگار گذاشته اند. اين عيد به گواهي تاريخ از 3هزار سال پيش در ميان مردمان سرزمين ما رايج بوده است و با پايان يافتن فصل سرما و زمستان و با آغاز شكوفايي گل و سبزه و زنده شدن طبيعت، نياكان ما به جشن و شادماني ميپرداختند و اين روز را بعنوان سرفصل تازه ايي براي تجديد حيات و شادي و خرمي زندگي خوش محسوب مي كردند.

همانطور كه اشاره شد خاستگاه اصلي اين جشن ملي، آذربايجان بوده است و حتي پيش از زرتشت در ميان نياكان اصلي ما در اين سرزمين رايج و جاري بوده است. در منابع فارسي و ديگر منابع تاريخي آمده است كه جمشيد پادشاه فارسها با آيين نوروز، در آذربايجان آشنا ميشود و بعد از آن دستور مي دهد كه در ميان فارسها نيز اين جشن آييني گرفته شود.

همانطوريكه ميدانيم آذربايجان نسبت به مناطق ديگر ايران بنا به موقعيت جغرافيايي داراي شرايط آب و هوايي مخصوص است كه از ويژگيهاي مهم آن بودن بودن زمستانهاي سرد و طولاني مي باشد و نيك ميدانيم كه چنين شرايط آب و هوايي در ديگر نقاط ايران وجود ندارد و به خاطر اين موضوع ساكنان اين سرزمين با تمام شدن فصل سرما و يخبندان و آغاز فصل بهار و بيدار شدن طبيعت به رقص و پايكوبي ميپرداختند و بدين گونه اين موضوع به يك فرهنگ عمومي و جشن ملي در ميان نياكان ما تبديل شد. و بعنوان ميراث گرانبها براي ما به يادگار ماند كه حتي اين فرهنگ به ديگر نقاط ايران بلكه بيشتر از آن به ديگر كشورها گسترش يافت. با دقت نظر در تاريخ ملاحظه ميكنيم كه نياكان ما دريافته بودند كه چهار عنصر دخيل در زندگي انسان (سو-اود-يئل-تورپاق) در واقع حيات بخش زندگي آنهاست و اين چهار عنصر بعنوان سنبل حيات انسان و فلسفه وجودي زندگي انسان است

ترجمه ی ساده ی این مهملات این است که چون آذربایجان سردسیر است و دیگر مناطق سردسیر نیست! بنابر این آغاز بهار اول بار از طرف ترکها( که پیشتر از بریتانیکا نشان داده شده تا نهصد سال پیش در استپهای مغولستان بودند) جشن گرفته شد. فلذا نوروز جشن ترکی است!

اما کار به همینجا تمام نمی شود و ادامه ی این مقاله حتی جالبتر است:

نياكان ما در مواجهه با شديدترين شرايط سخت زندگي دريافته بودند كه (سو اود يئل تورپاق) داراي اهميت خاصي در زندگي شان است. و بنا به همين جهت با نزديك شدن فصل بهار چهار هفته آخر فصل زمستان را به نام يكي از اين چهار عنصر نامگذاري ميكنند . سو مظهر و نماد حيات و تجديد زندگي است اولين هفته را بنام (سو چارشنبه سي) نامگذاري كرده اند بنا به اهميت وجود (سو) در زندگي انسان كه بعنوان مايه حيات انسان است و برفها و يخهاي زمين آرام آرام ذوب ميشوند اين موضوع براي نياكان ما از اهميت و ارزش بسياري برخوردار بود دومين هفته را نياكان ما تحت عنوان (اود چارشنبه سي) نام نهاده اند كه مظهر حرارت و نور و روشنايي است. و آتش و نور و حرارت است كه به طبيعت روح تازه ميبخشد و به زمين حرارت ميدهد نياكان ما بر اين باور بودند كه هر قدر آتش و خورشيد را مقدس بحساب آورند همان اندازه طبيعت زودتر بيدار ميشود و به انسانها سعادت به ارمغان مي آورد. بودن آتشگاه هاي متعدد در سرزمين آذربايجان خود شاهدي بر ايادعاي ماست كه آتش و خورشيد داراي چه اهميتي در ميان نياكان ما توركان بوده اند. سومين هفته آخر ماه فصل زمستان را پدران و مادران ما تحت عنوان (يئل چارشنبه سي) نامگذاري كرده اند چون در اين هفته باد با آمدن خود به زمين و طبيعت زندگي نويد بيداري ميدهد (يئل) در يك مدت كوتاه تمامي زمين را پشت سر ميگذارد و زمين را به بيداري فرا ميخواند بنا به اعتقاد نياكانمان (يئل) خود يكي از خدايان قدرتمند ميباشد.

آخرين چارشنبه سال نيز تحت عنوان (تورپاق چارشنبه سي) نامگذاري شده است كه با جذب گرما و حرارت بيدار ميشود كه در نزد مردم با نام (ايلين سون چارشنبه سي) مشهور است. در آخرين چارشنبه سال (تورپاق) با قدرت و نيرو و كمك (سو) (اود) (يئل) جان ميگيرد. نياكان ما بيداري زمين را با مراسمهاي گوناگون با نغمه سرايي و آيين هاي متعدد جشن ميگرفتند و پايان يافتن روزهاي سخت زمستاني را به همديگر تبريك ميگفتند و به باور و اعتقاد اجداد ما يئل اود سو به مهماني تورپاق مروند و در معبد تورپاق جمع ميشوند و روزهاي سخت زمستاني را توام با قحطي و فلاكت و سختي بوده است بر او عرضه ميدارند و الهه تورپاق را به بيداري دعوت ميكنند و اين چهار الهه دست در دست همديگر با خواندن اين شعر:

سو گلدي ها، اود گلدي ها، يئل گلدي

تزه عومور – تزه تاخيل ايل گلدي

پس چون ترکهای باستانی( که معلوم شد در آذربایجان نبودند!) سردشان می شد و «سو» هم ترکی است و آذربایجان هم آتشکده داشت نتیجه می گیریم که چهارشنبه سوری هم ترکی است و ترکان رفتن سرما را با آن جشن می گرفتند!

در مورد لغت «سور» قبلا توضیحاتی داده شد باز هم از لغتنامه ی دهخدا که نشان می دهد سور در معنای عید و جشن است و از زبان پهلوی آمده :

سور. (اِ) اوستا «سوئیریا» ۞ (صبحگاهی ، روزانه )، پهلوی «سور» ۞ (چاشت صبح ، طعام )، بلوچی عاریتی و دخیلی «سیر» ۞ (عروسی ، نامزدی )، شغنی «سور» ۞ (ضیافت جشن عروسی ). در لهجه ٔ زردشتیان ایران «سور» به معنی عروسی «مجله ٔ پشوتن سال اول شماره ٔ 5 ص 16 ح 11». (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ).هنگامه . جشن . طوی . مهمانی . عروسی . (برهان ). مهمانی .(منتهی الارب ). مهمانی و جشن و عروسی و مانند آن . (فرهنگ رشیدی ). جشن . شادی . عروسی

همینطور یک مقاله ی کامل در لغتنامه دهخدا در پیرامون چهارشنبه سوری موجود است و در ایرانیکا (ایرانیکا از لحاظ اعتبار علمی در هر سطح قابل استناد است) به ریشه ی ایرانی آن اشاره شده است.

در ادامه می گوید:

دنياي روشنايي ها را به مردم به ارمغان مي آورند و مردم نيز با ديدن اين وضعيت به جشن و پايكوبي در طبيعت ميپردازند و مراسمها و آداب و رسوم پر شكوهي را به اجرا ميگذارند. بايد گفت كه امروز ديگر مثل گذشته مردم اين چهار هفته را بطور مجزا جشن نميگيرند بلكه به مرور زمان با فراموش كردن فلسفه وجودي اين مراسمات همه آنها را يك جا جشن ميگيرند

مراسم جمع مکسر «رسم» است و آنچه را که جمع است نمی توانیم دوباره جمع ببندیم. می توانیم «رسوم», «مراسم» یا «رسم ها» را بکار ببریم! رسومات هم بر خلاف قواعد عربی است. اما این دوست نوروز ناشناسمان, «مراسم ها» یا «مراسمات» بکار برده و جمع مکسر عربی را دوباره جمع بسته که نادرست است و حتی غلط مصطلح هم نیست. نویسنده که در اندازه ی درک این موضوع, مایه و تسلط زبانی ندارد در پیرامون ساختار ترکیبی زبان پارسی چنین استدلال می کند:

. نام چارشبه سوري بنوعي تحريف شده چارشبه سويي ميباشد كه به چند دليل ميتواند نظر صائبي باشد يكي اينكه ساختار تركيبي دو كلمه يعني اينكه اگر فارسي ميبود بايد گفته ميشد سور چهارشنبه، ديگر اينكه با توجه به هفته هاي آخر سال كه هركدام بنام يكي از عناصر چهارگانه طبيعت در زبان توركي نامگذاري شده است و همچنين خود كلمه سوري نميتواند افاده معني داشته باشد و اگر سوري را به معناي جشن و مهماني در نظر بگيريم باز غلط است چون در فارسي سور وجود دارد نه سوري. و نهايتا اينكه مردم در سحرگاه اين روز براي آوردن آب به سرچشمه ها ميروند و اين خود دليلي براين ادعاست كه اين كلمه همان (چارشنبه سويي) ميباشد. به هر تقدير مردم كه غروب و شامگاه آخرين چهارشنبه سال با بر پا داشتن آتش و پريدن از روي آن و خواندن اين شعر:

آتيل باتيل چرشنبه

بختيم آچيل چرشنبه

به رقص و پايكوبي ميپردازند و در سحرگاه چارشنبه با رفتن به سرچشمه ها به خواندن نغمه ها و اشعار مخصوص ميپردازند.

می فرمایند اگر پارسی بود باید می شد «سور چهارشنبه»! چون «چارشنبه سوری» با ساختار زبان پارسی اینطور که ایشان می فهمد ,همخوانی ندارد.

قبلا هم از پان ترکیست دیگری خواندم ,اگر «نوروز» پارسی می بود باید می شد «روز نو» و لابد از این طریق چارشنبه سوری و نوروز ترکی است!

با این وصف «نوجوان» هم که با ساختار مد نظر ایشان همخوانی ندارد و «جوان نو» نیست, فارسی نباید باشد! با توجه به استدلالی هم که درباره ی لغت جشن کرده بود باید نتیجه بگیریم که چون فارسها لغت نوجوان هم ندارند پس نوجوانی هم ندارند, فلذا همگی بزرگسال بدنیا می آیند!

در ادامه آورده:

اما از ديگر مراسمها و آيينهاي عيد نوروز سفره (يئددي سين) ميباشد كه يكي از آيين هاي ويژه در عيد نوروز است كه متاسفانهبه مرور زمان با سلطه سياست و فرهنگ فارسي اين آيين زيبا در شكلي ديگر و بالباسي تحريف شده كه هيچ سنخيتي با اصالت اوليه آن ندارد در آذربايجان رايج شده است. با صراحت ميتوان گفت كه سينهاي موجود در (يئددي سين) (هفت سين امروزي) از فرهنگ غني توركي به عاريت گرفته اند و اگر معادل آن كلمه را داشته اند همان را بكار برده اند مانند سير كه جاي (سريمساق) بكار برده اند و گرنه كلمات ديگري را كه از هيچ ماهيت و اصالتي فرهنگي برخوردار نيستند جايگزين كرده اند كه بسيار مسخره منمايد چه اين (سو) ماده اوليه حركت است كه در زندگي نقش بازي ميكندو مايه حيات است نه سنجد!!! البته بعضي از كلمات را نيز كه در زبان فارسي براي آنها اصلا معادلي نبود به همان شكل بكار گرفته اند ماندد سركه و سوماق و سمني البته در معني ديگر اطلاق كرده اند.

به نظر می رسد بساط نوروز ترکان از هر لحاظ فراهم بود و فقط «هفت سین» را نداشتند که آن هم در اینجا ثابت کردند ترکی است!

در مورد سفره ی هفت سین دانشنامه ایرانیکا می گوید که تاریخچه ی مشخصی از آغاز استفاده از «سین» در سفره نیست اما در مورد خود سفره ی هفت سین (به جز بهره گیری از عناصری با نام سین) دلایل مستدل وجود دارد که متعلق به ایرانیان باستان است.

However, if one considers the sofra of Nowruz as a whole and disregards the letter sin, its essential items perfectly afford reasonable explanation as the reflections of the pastoral and sedentary conditions of ancient Iranians and of their beliefs, especially with regard to the Aməša Spəntas (q.v).

مقاله ی دوم از «مهران بهاری» با عنوان «مراسم و آئينهاي التقاطي چهارشنبه سوري، نوروز، هفت سين، سيزده بدر و يلدا»

این مطلب بر خلاف مقاله ی پیشین, اخیرا نوشته شده و بقلم «مهران بهاری» یا به قول خودش «مئهران باهارلی» (احتمالا نام مستعار) است.مقاله ی کوتاهی است و من هم مختصر توضیحی می نویسم.

بر خلاف نویسنده ی قبلی, «باهارلی» جاعل حرفه ای تاریخ است و به احتمال قوی از این راه هم تامین معاش می کند. بنابر این با مطالب این شخص باید با دقت بیشتری برخورد کرد چون کوشش می کند نشان دهد که مطالبش علمی است, اما در حقیقت پایه و اساس درستی ندارند.

در مواجه با چنین شرایطی لازم نیست خواننده حتما اطلاعات تخصصی داشته باشد .کافی است سری به یک دانشنامه معتبر بزنید و با منابع مورد استفاده و و گفته های بهاری یا امثال بهاری مطابقت دهید تا اندازه ی دروغهایشان معلوم شود.

باهارلی بیش از سی وبلاگ دارد که در موضوعات مختلف مربوط به تاریخ ,زبان و هویت آذربایجان جعل تاریخ می کند. پیشتر مطلبی هم درباره ی ترک بودن ساسانیان نوشته بود که پاسخش در اینجا موجود است

از عنوان این مقاله جدید شروع می کنم در عنوان آمده :

مراسم و آئينهاي التقاطي چهارشنبه سوري، نوروز، هفت سين، سيزده بدر و يلدا

اگر در اینجا لغت بیگانه ی «التقاطی» را می بینید که در عربی کاربرد دارد اما در لغتنامه ای مانند لغتنامه ی دهخدا هنوز مدخلی ندارد! بی علت نیست. چون نویسنده دقیقا می خواهد خواننده نداند که چه خوانده ! التقاط کردن به معنای چیزی را از جایی گرفتن است. در اینجا اشاره اش به هویت غیر ایرانی و چندگانه ی این مراسم است همانطور که در ابتدا توضیح دادم ترکها هر چه را که نتوانند بدزدند , ویران می کنند.در مورد نوروز و برخی آیینها که فراگیر شده ,هیچکدام از این دو کار را نمی توانند انجام دهند. پس نقش این عنوان «التقاطی» این است که به خواننده القا کند این مراسم ریشه های (شاید نه ترکی اما )غیر ایرانی دارند.

در این مقاله چنین می آورد:

چهارشنبه سوري، اودگون سورو،Odgün Sürü : آخرين چهارشنبه قبل از ٢١ مارس- يئلين آي. كلمه “سور” كه با كلمات سورسات-سويورسات، سويورقا-سيورغ، سويورگه (ضيافت)، سورچو (مهماندار) و … همريشه است، كلمه اي تركي-مغولي به معني جشن است. اين كلمه تركي ربطي به كلمه سور در زبان پهلوي و يا سرخ در زبان فارسي ندارد. كلمه تركي سور، در تركيبات زير وارد زبان فارسي شده است: سورچراني، سور دادن، ختنه سوران و …. .

خود مراسم چهارشنبه سوري نيز آنگونه كه امروز در ميان فارسان رايج است، قطعيا ربطي به زرتشتيگري، فارسيان، ايرانيت و آريائي گري نداشته، كلا داراي منشاء عربي است. چهارشنبه سوري در اساس مربوط به قيام اعراب شيعي و مختار در خونخواهي امام حسين در عراق ميباشد كه توسط مهاجرين عرب به خراسان منتقل شده است. چنانچه اين سنت در ميان تاجيكها نيز ناشناخته است. در كوه هاي هندوكش يعني جايي كه آرياييان اصيل (در معني زبانشناسانه، يعني گروههاي متكلم به يكي از زبانها و لهجه هاي هند و ايراني) زندگي مي كنند، كسي چهارشنبه سوري را نمي شناسد. بر عكس، اين گروهها همه آنرا كاملا بيگانه تلقي مي كنند. اين واقعيت به اين معناست كه اين آيين، هندي و اروپايي نيست.

در مورد کلمه ی سور پیشتر توضیح دادیم در مورد سورچرانی و ختنه سوران هم بر خلاف ادعای باهارلی ,ریشه ی پارسی دارد.

در لغتنامه ی دهخدا چنین آمده:

این کلمه از «ختنه » عربی و «سور» فارسی که آن علامت احتفال است تشکیل شده . عِذار، عَذیر، عَذیَره . اعذار. مهمانی و جشن ختان .

– امثال :

ختنه سوران قاضی است ؛ مثلی است که برای سورچرانی می زنند چون جشنی برپا شود و جمعی بر آن خوان و جشن نشینند دیگران بتعریض گویند مثل آن است که ختنه سوران قاضی است

در مورد ریشه ی مراسم چهارشنبه سوری هم که با قطعیت می گوید زرتشتی و پارسی نیست ,با قاطعیت باید گفت که دروغ می گوید! در مقاله ی چارشنبه سوری ایرانیکا که نشانی اش را در بالا آوردم ,آمده :

Origin. According to E. Pūr-Dāwūd (pp. 73, 75), the feast of Čahāršanba-sūrī is derived from the Zoroas­trian feast of Hamaspāθmaēdaya, which after the calendar reform under Ardašīr I (a.d. 224-40; see calendars i) was celebrated six days before Nowrūz

می گوید:

علاوه بر آن در زبان و فرهنگ گاهشماري اقوام ايرانيك قديم از روزهاي هفته خبري نبود. تقسيم‌ ماه ‌به‌ هفته و روزهاي هفته ‌اقتباس ‌از تقويم‌هاي ‌عربي ‌است ‌كه ‌آن‌ها نيز از تقويم عبري ‌اتخاذ كرده‌اند. بنابراين در ميان ايرانيكها، چهارشنبه اي نبود كه براي آن سوري گرفته شود. همچنين بسياري از سنن در ارتباط با آتش و فلسفه چهارشنبه سوري، صد درصد بر خلاف اصول و باورهاي زرتشتي است..

در مورد این ادعا که ایرانیها چهارشنبه نداشتند فلذا «چهارشنبه سوری» هم نداشتند! قطعا بامزه تر از «دیوار» نداشتن یا «جشن» نداشتن, «نوروز» نداشتن و نوجوانی نداشتن فارسها نیست که مثالهایش پیشتر آمد!

در ادامه می گوید:

بر افروختن آتشها در اين روز براي جشن گرفتن پيروزي مختار بر قاتل امام حسين و هم‌دستان وي در كوفه و انتخاب روز چهارشنبه به سبب نحس شمرده شدن اين روز در باورهاي خرافي عرب بوده است. اعراب شب چهارشنبه پايان سال را با “سور” (جشن) به شادماني پرداخته و بدين گونه مي كوشيده اند تا نحسي چنين شب و روزي را بر كنار كنند. برخي از عناصر اين مراسم التقاطي نيز مانند اسم آن (كلمه تركي سور و نحو تركي تركيب چهارشنبه سورو) و فراهم آوردن آجيل متاثر از فرهنگ توركي است (آجيل خود كلمه اي تركي است). نكته ديگر آن كه فلسفه مراسم چهارشنبه سوري در ميان دو ملت ترك و فارس نيز از اساس متفاوت است. در فرهنگ تركي و آزربايجان، چهارشنبه سوري تنها يكي از روزهاي سيستم چهارشنبه ها (سو، اود، يئل، تورپاق) مي باشد. مراسم و سيستم چهارشنبه ها مختص آزربايجان است.

اینکه عربها در بامهایشان آتش روشن می کردند به این معنا نیست که دیگران نمی کردند!

دزد قبلی مدعی بود که چارشنبه سوری ترکی است چون ترکها در مناطق سردسیر سکونت داشتند و این یکی می گوید عربی است! البته به قول خودش عربی اما در التقاط با فرهنگ ترکی! چون بهارلی و دوستانش عادت دارند فرهنگ یا همان «کولتور» خودشان را در «التقاط» با ملتهای دیگر بسازند! حالا از هر جا که دستشان یا بهتر بگویم زورشان رسید! به گمانشان اینکه یک آیین چند هزار ساله هم محصول مشترک باشد, ایده ی بدی نیست.

نوروز، ارگه‌نه قون، Ərgənə Qon: ٢١ يئلين-مارس (اول فروردين). به توركي ارگه‌نه Ərgənə = آريقينا Arıqına به معني معدن و يا كوهپايه، قون Qon به معني محل سكونت است. در ميتولوژي تورك، ارگه‌نه قون موطن اوليه توركان جهان است و عيد نوروز روز خروج توركان از ارگه‌نه قون به راهنمائي بوزقورد است. معادل ارگه‌نه قون در اساطير مجاري “اؤرئك هون Örek Hun” به معني وطن باستاني است.

هر چند آئينهاي نوروزي مراسمي فراملي و جهاني اند، با آنهمه عيد نوروز آنگونه كه امروز در ميان ملل ساكن در ايران و از جمله فارسها مرسوم است، ريشه در عيد “نيسسانو Nissanu” بين النهريني-سومري (در عراق كنوني) و سنن و گاهشماريهاي بابل-آكادي- آسوري- ايلامي داشته و ربطي به قوم فارس، زرتشتيگري، ايرانيت و آريائيان ندارد. نوروز در فرهنگ‏هاي منطقه و از جمله در ميان اقوام سامي از كهن‏ترين زمان‏ها شناخته شده بود و بسياري از جوامع عرب دوره جاهليت آن را جشن مي‏گرفتند. چنانچه الوسي در بلوغ‏ الارب نوروز و مهرگان را دو عيد مردم مدينه پيش از ظهور اسلام معرفي مي‏كند. اما در كتاب اوستا و ديگر متون كهن اقوام ايراني كوچكترين اشاره اي به عيد نوروز و آئينهاي نوروزي نشده است. از مراسم‌ نوروز در دربار شاهنشاهان‌ هخامنشي‌ و اشكانيان ‌نيز اطلاعاتي در دست نيست. بر عكس، كهنترين نشانه اي كه از نوروز به جاي مانده، متعلق است به نخستين خاندان سلطنتي “اور” كه در خاورميانه باستان و عراق فعلي زندگي مي كردند. در اين قديمي ترين نوروز، بنا بر آييني كه ازدواج مقدس محسوب مي شد، رابطه زناشويي ميان الهه آب و خداي باروري صورت مي گرفته است.

همانطور که مشاهده می فرمایید نوروز هم, التقاطی و عربی و سومری و ترکی قاطی است! البته پان ترکیستها پیشتر در مورد سومری بودن ترکان ادعاهایی را مطرح کردند! اما در اینجا تنها بر غیر ایرانی بودن جشن نوروز تاکید دارد.

در مورد ایرانی بودن نوروز بر خلاف ادعای بهاری ,هم ارتباط با آیین زرتشت دارد چنانکه از بریتانیکا مقاله اش را آوردم و هم اساسا با نام ایرانیان به ثبت جهانی رسیده و البته اینکه به قول بهاری عرب جاهلیت هم نوروز را جشن می گرفته التقاط خوبی است

می گوید:

در تشكل هويت عيد نوروز آنگونه كه امروز در ايران شناخته مي شود تركان و آزربايجان سهم تعين كننده اي داشته اند. تثبيت نوروز در موقعيت كنوني آن ناشي از تدابير و زيجهاي امپراطوران و شاهزادگان تورك مانند جلال الدين ملكشاه سلجوقي، هلاكو، غازان خان، اولوغ بيگ، … است. در روايتهاي زرتشتي نيز تشكل نوروز صراحتا با آزربايجان ارتباط داده شده است (ورود جمشيد به آزربايجان و سپس روز جلوس او بر تخت مرصع خود). علاوه بر تركيب نوروز كه بر نحو توركي است، برخي از سنن نوروز اين سنت التقاطي نيز مستقيما ايجاد شده در دربارهاي دولتهاي توركي مي باشند، مانند سنت هفت سين كه براي نخستين بار توسط درباريان دولت تركي آزربايجاني قاجار ايجاد شده است.

تا دو پاراگراف بالاتر اساسا نوروز ارتباطی به زرتشتیان نداشت! و اینجا سخن از روایتهای زرتشتی درباره ی ترکی بودن نوروز است!

از طرف دیگر متوجه می شویم برخی از این مراسم التقاطی (یعنی تا اینجا ترک و سومری و عرب قاطی!) , خیلی هم التقاطی نیست و چنانکه توضیح می دهد در دربار ترکان پدید آمده!

می گوید:

هفت سين: هرچند در خاورميانه از عهد بسيار کهن عدد هفت تقديس ميشده است، اما چيدن هفت سين، آنچنان كه امروز در ميان قوم فارس معمول است، رسمي كهن نيست. قديمي‌ترين اشاره‌ موجود به رسم چيدن هفت سين در زبان فارسي، ارجاعي غيرقابل اطمينان و منفرد بدان در يك دست‌نوشته‌ي فارسي منسوب به دوران امپراتوري تركي آزربايجاني صفوي است. حتي سياحان و مورخان سده‌ ١٩ در گزارش‌هاي عيني خود از آيين‌هاي نوروز در ايران، به ندرت از وجود چنين رسمي در ميان قوم فارس ياد كرده‌اند. تنها هاينريش بروگش، كه در ١٨٦٠ در تهران پايتخت دولت تركي آزربايجاني قاجار حاضر بوده و جشن نوروز را با برخي جزييات آن شرح داده است، ادعا مي‌كند كه در پايتخت اين دولت تركي و آزربايجاني- كه در آن هنگام اكثريت مطلق جمعيت آن ترك بوده است- مردم با كاشتن گل‌هايي با نام‌هاي آغاز شونده با حرف “س” در باغ‌هاي‌شان به پيشواز جشن نوروز مي‌روند. اشاراتي نيز وجود دارد به يك سيني پر شده با هفت نوع ميوه، اما نه به هفت سين. اين اشارات منفرد همه مربوط به تركان ساكن تهران و آزربايجانيان منسوب به دربار دولت تركي آزربايجاني قاجاري است. بدين ترتيب به نظر مي‌رسد كه سنت هفت سين تركي-دربار قاجاري در سده‌ي اخير و صرفا به سبب تبليغ و معرفي آن از سوي نهادهاي رسمي و رسانه ‌هاي دولتي ايران، در ميان قوم فارس مرسوم و متداول شده است. چنانچه اين رسم هنوز بين تاجيک ها آنگونه که در ايران جا افتاده، رواج ندارد.

سيزده بدر، گزي گونو،Gəzi Günü : دوم ماه قيرآچان- آوريل (١٣ فروردين). مراسم روز سيزده بدر و نحوست عدد سيزده و … ارتباطي با فارسيگري و ايرانيت نداشته، منشاء بين النهريني- سامي- عبراني – بابلي (از كشور عراق فعلي) و يوناني دارد. در کتاب‌های تاريخی و ادبی گذشته فارسي از قبيل التفهيم، تاريخ بيهقی و آثار الباقيه که تمامی آيين‌های نوروزی را با جزئيات شرح داده‌اند، نشانی در مورد سيزده بدر نيست و حتا شاعران آن زمان هم در اشعار خود اشاره‌ای در مورد آن نکرده‌اند. اين سنت در ميان تاجيكها نيز ناشناخته است. و اما نحوست و شوم بودن عدد سيزده در فرهنگ نمادهاي تورات (سفر خروج باب ١١ و ١٢، روز سيزده‌ی فروردين ويا سيزدهم سال نو مصری، روز برخورد ستاره‌ی دنباله‌داری با زمين و فلاكتها و خرابيهاي متعاقب آن است)، مسيحيت (خيانت يکی از سيزده نفري كه بر سر سفره آخرين غذای حضرت عيسا و يا شام آخر بوده‌اند و موجب مصلوب شدن مسيح گرديد) و تاريخ يونان (كشته شدن فيليپ پدر اسكندر مقدوني به سبب نگذاشتن مجمسه سيزدهم در معبدي كه داراي مجسمه دوازده خداي ديگر بود) وجود داشته است.

در مورد هفت سین پیشتر توضیح دادیم. در مورد ترک بودن صفویان هم نادرست می گوید صفویان ترک تبار نبودند و نیای ایشان شیخ صفی نه ترکزبان بود و نه سید. صفویان هم ترکزبان شدند و هم از سادات! در پیرامون سیزده بدر هم بهاری التقاط سخاوتمندانه ای به خرج داده و از بین النهرین و بابلی و سامی و عبرانی, یهودیان و حواریون تا یونانانیان ( که علی القاعده ربطی به تاریخ یهود ندارد) همه را شریک دانسته! شاید بد نباشد به مناسبت این التقاط خجسته این یک روز را به پان ترکیستها فرجه بدهیم تا از فضای آزاد و طبیعت لذت ببرند.

و در آخر:

شب يلدا، يلدا گئجه‌سي،Yəlda Gecəsi : ٢٢ آراليق-دسامبر (اول دي). يلدا كلمه اي سرياني –سامي است. مراسم شب يلدا آنگونه كه امروز در ميان فارسها و ديگر ملل ساكن در ايران مرسوم است ربطي به فارسيت و ايرانيت نداشته، كلا منشاء سامي-سرياني-آرامي (از سوريه فعلي)، مصر باستان و سپس روم دارد. برخي از عناصر متاخر اين سنت التقاطي مانند خوردن خربزه در شب يلدا منشاء توركي داشته از سنت توركي-چيني Hansıx رايج در ميان توركان باستاني اويغور گرفته شده است.

در این مورد هم که التقاطی میان سریانی و سامی و آرامی و مصری و یونانی است , ملت خربزه می خورند فلذا ترکی هم هست!

در مورد چله, «شب چله» یا یلدا مقاله ای در ایرانیکا وجود دارد که در طبقه بندی, ذیل «پرشین فولکلور» یا «رسوم ایرانی» به پرشین (پارسی – ایرانی) بودن این سنت اشاره شده است.